پلیوینیلپیرولیدون در خیلی جاها یافت می شود که انتظار یافتن پلیمر در آنجا نمی رود. برای مثال پلی وینیلپیرولیدون جزء اصلی اولین اسپری های حالت دهنده ی مو است، که در دهه ی ۱۹۵۰ بسیار رایج بود.
این پلیمر به عنوان اسپری مو به کار می رفت، چون در آب حل می شود. یعنی هنگام شستن مو، می توانستید آن را با آب بشویید و پاک کنید. اما تمایل آن به آب یک مشکل هم محسوب می شود. چرا که پلی وینیل پیرولیدون تمایل دارد رطوبت را از هوا جذب کند، و این امر سبب می شد موها ظاهری چسبناک داشته باشند، چیزی که در دهه ی ۶۰ بسیار مد بود.
این مشکل با کمک یک پلیمر دیگر برطرف شد، یک سیلیکون که پلیدیمتیلسیلوکسان نامیده میشود. برای فهمیدن اینکه چطور با این سیلیکون اسپری موی بهتری به دست آمد، نخست بهتر است بفهمیم که اسپری مو چگونه عمل میکند. وقتی شما پلیوینیلپیرولیدون را اسپری میکنید، یک پوشش نازک روی مو ایجاد میشود. این پوشش سفت است و مو را از حرکت به اطراف باز میدارد.
حالا به یاد بیاوریدکه بیشتر اوقات دو نوع پلیمر مختلف مخلوط نمیشوند، بنابراین اگر ما مقداری سیلیکون در اسپری مو قرار دهیم، سیلیکون و پلیوینیل زمانی که روی مو هستند دچار جدایی فاز میشوند.
سیلیکون یک لایه روی لایهی پلیوینیل پیرولیدون ایجاد میکند که اجازه نفوذ آب را نمیدهد. بنابراین مو طبیعیتر به نظر میرسد.
ولی این تمام چیزی نیست که پلیوینیلپیرولیدون میتواند انجام دهد. پلیوینیلپیرولیدون در چسبی که تختههای چند لایه را به هم میچسباند نیز به کار میرود. ولی اگر کاربرد جالبتری هم دارد که واقعاً میتواند زندگیهای بسیاری را نجات دهد. زمانی در نیمه اول قرن بیستم، پزشکان فهمیده بودند به بیماری که خون زیادی از دست داده میتوان پلاسمای خون داد، و پلاسما کمک میکند بیمار تا زمانی که خون کامل تهیه شود زنده بماند. ولی بعضی وقتها، مثل زمان جنگ، حتی یافتن پلاسمای خون نیز مشکل است و دانشمندان به دنبال راهی بودند تا بتوانند کاری کنند که پلاسما بیشتر شود. در طول جنگ جهانی دوم و جنگ کره، پلاسمای خون با پلیوینیل پیرولیدون رقیق میشد، بنابراین زخمیهای بیشتری میتوانستند با ذخیرهی محدود پلاسمای خون، مداوا شوند.
02432464407-9
پلییورتانها بهترین پلیمرهای شناخته شده برای استفاده در ساخت فومها هستند. اگر شما اکنون روی یک صندلی راحتی نشسته باشید، بالش آن به احتمال زیاد از فوم پلییورتان ساخته شده است. اما پلییورتانها چیزی بیش از یک فوم هستند.
خیلی بیشتر از یک فوم!
پلییورتانها به تنهایی، فراگیرترین خانواده از پلیمرهای موجود هستند. پلییورتانها میتوانند الاستومر باشند و نیز میتوانند به عنوان رنگ به کار روند. همچنین این مواد میتوانند به صورت لیف یا چسب وجود داشته باشند. این خانواده از پلیمرها در همه جا دیده میشوند. اِسپاندکس، یک پلییورتان عجیب و شگفتآور است.
پلییورتانها در زنجیر اصلیشان یک اتصال یورتانی دارند.
پلی یورتان ها از واکنش دی ایزوسیانات ها با دی الکل ها به دست می آیند.
پلییورتان ها میتوانند پیوندهای هیدروژنی خوبی برقرار کنند، بنابراین قادرند به خوبی بلورینه شوند. به همین دلیل این مواد اغلب برای ساختن کوپلیمرهای قطعهای با پلیمرهای لاستیکی نرم به کار میروند. این کوپلیمرهای قطعهای دارای خصوصیات ترموپلاستیک الاستومرها هستند.
اِسپاندِکس
یک الاستومر ترموپلاستیک منحصر به فرد از خانواده پلییورتان اسپاندکس است، که شرکت دوپونت آن را تحت نام تجاری لیکرا به فروش میرساند. این ماده در زنجیر اصلی دارای هر دو اتصال اوره و یورتان است. خصوصیات ویژه اِسپاندِکس به دلیل وجود قسمتهای سخت و نرم در واحدهای تکراری آن است. زنجیر پلیمری کوتاه پلیگلایکول که معمولاً حدود بیش از چهل واحد تکراری دارد، نرم و لاستیکی است. بقیهی واحدهای تکراری، همانطور که میدانید، با وجود اتصالات یورتان، اتصالات اوره، و گروههای آروماتیک، شدیداً صلب و سخت هستند. این بخش آن قدر سفت است که بخش های سخت دیگر زنجیرهای مختلف با هم جمع شده و برای تشکیل لیف آرایش مییابند. قطعاً این الیاف معمولی نیستند، زیرا نواحی لیفی که توسط قطعههای سفت شکل یافتهاند، به کمک قسمتهای لاستیکی به هم وصل شدهاند. حاصل کار، لیفی است که مانند الاستومر عمل میکند. این ویژگی به ما اجازه میدهد که برای لباسهای ورزشی و نظیر آن، پارچه هایی بسازیم که کش میآیند.
02432464407-9
پلی تترافلوئورواتیلن بیشتر با نام تجاری تفلون شناخته می شود و از آن برای ساختن تابه های نچسب و هرچیز دیگری که لازم است لغزنده و نچسب باشد، استفاده می شود. PTFE برای مقاوم کردن فرش و پارچه در برابر رنگ پس دادن نیز استفاده می شود. به علاوه این پلیمر در کابردهای پزشکی نیز بسیار مفید است. از آنجا که بدن انسان به ندرت آن را دفع می کند، می توانیم آن را در ساخت اعضای مصنوعی بدن مورد استفاده قرار دهیم.
پلی تترافلوئورواتیلن یا PTFE از زنجیر اصلی کربن تشکیل شده که به هر کربن آن، دو اتم فلوئور متصل است.
PTFE یک پلیمر وینیلی است و ساختار آن، برخلاف رفتارش، شبیه پلی اتیلن است. پلی تترافلوئورواتیلن از مونومر تترافلوئورواتیلن و از طریق پلیمریزاسیون وینیلی رادیکال آزاد ساخته می شود.
فلوئور یک عنصر بسیار عجیب است. وقتی که بخشی از یک مولکول باشد، دوست ندارد اطراف مولکول های دیگر هم نوع و یا حتی اتم های فلوئور مولکول های دیگر باشد. انواع دیگر مولکول ها را حتی از این هم کمتر دوست دارد. بنابراین یک مولکول ، که پر از اتم های فلوئور است، دوست دارد تا آنجا که ممکن است از مولکول های دیگر دور باشد. به همین دلیل مولکول های سطح یک قطعه از مولکول های هر چیزی را که سعی کند به آنها نزدیک شود، دفع می کنند. در نتیجه هیچ چیز به نمی چسبد.
و به دلیل نچسب بودن این ماده شما میتوانید غذا را بدون روغن یا کره سرخ کنید و این یعنی چربی و کلسترول کمتر، برای داشتن یک قلب سالمتر.
02432464407-9
پلی پروپیلن یکی از پلیمرهای فراگیری است که در زندگی ما وجود دارد. این پلیمر دو کاربرد اصلی دارد؛ یکی به عنوان پلاستیک و دیگری به عنوان لیف. به عنوان یک پلاستیک از آن برای ساختن لوازمی مانند ظروف غذای قابل شستشو در ماشین ظرفشویی استفاده می شود، زیرا تا دمای C° ۱۶۰(F° ۳۲۰) ذوب نمی شود. پلی اتیلن که از پلی پروپیلن متداول تر است، در C° ۱۰۰ نرم خواهد شد، یعنی ظروف پلی اتیلنی در ماشین ظرفشویی تاب بر می دارند. به عنوان لیف، پلی پروپیلن برای تولید کفپوش های داخل و خارج خانه استفاده میشود، مانند آنچه در اطراف استخرهای شنا و زمین های گلف مینیاتوری ملاحظه می کنید. کاربری آن در ساخت کفپوش برای محیط های خارجی بسیار مطلوب است، زیرا تولید کردن پلی پروپیلن رنگی آسان است. همچنین پلی پروپیلن مانند نایلون آب را جذب نمی کند.
پلیپروپیلن از نظر ساختاری یک پلیمر وینیلی است و به پلیاتیلن شبیه است، با این تفاوت که به طور یک در میان، بر روی اتم کربن زنجیر اصلی آن یک گروه متیل وجود دارد. پلیپروپیلن را میتوان از مونومر پروپیلن، و با استفاده از روش پلیمریزاسیون زیگلر-ناتا و یا پلیمریزاسیون کاتالیزوری متالوسن، تهیه نمود.
می خواهید بیشتر بدانید؟
تحقیقات به سمت استفاده از پلیمریزاسیون کاتالیزوری متالوسن، برای سنتز پلیپروپیلن، سوق پیدا کرده است. پلیمریزاسیون کاتالیزوری متالوسن میتواند کارهای بسیار شگفتانگیزی روی پلیپروپیلن انجام دهد. پلیپروپیلن میتواند با تاکتیسیتههای متفاوتی تولید شود. پلیپروپیلن مصرفی اکثراً ایزوتاکتیک است، یعنی همهی گروههای متیل در یک طرف زنجیر قرار دارند.
02432464407-9
پلی(فنیلن سولفاید)، یا PPS، یکی از پلاستیک های بسیار پرکاربرد است که خیلی محکم بوده و می تواند تا دماهای بسیار بالا مقاومت کند. PPS تا دماهای حدود C° ۳۰۰ ذوب نمی شود. این ماده همچنین در برابر شعله نیز مقاوم است. پلاستیک هایی با عملکرد عالی نظیر را گرمانرم های مهندسی می نامند.
PPS گران است و بنابراین فقط وقتی که مقاومت حرارتی بالا نیاز باشد، از آن استفاده می شود. سرپیچ ها و سوکت های الکتریکی و دیگر لوازم الکتریکی از PPS ساخته می شوند، مثل قسمت های معینی از اتومبیل ها و اجاق های ماکروویو و سشوارها .
برای تولید PPS باید پارا-دی کلرو بنزن و سدیم سولفید را در یک حلال قطبی مانند N- متیل پیرولیدون وارد واکنش نمود.
این واکنش یک PPS با وزن مولکولی پایین می دهد که برای کاربرد به عنوان پوشش ماده ی خوبی محسوب می شود. اما اگر بخواهید از آن به عنوان مادهای برای ساخت قطعه استفاده کنید، باید آن را با اکسیژن حرارت دهید تا وزن مولکولی بالاتری به دست آید. این فرآیند معمولاً پلیمر را شبکهای نیز می کند.
02432464407-9